In het leven gaan de zaken meestal weinig muzikaal omlijst voort. Soms kom je in oude kranten, die ik nu eenmaal graag verzamel, van allerlei artikeltjes tegen die je ineens even laten oplichten. Of ik laat er mijn licht eens over schijnen. En soms klim je in de pen. Met handen en voeten voorzien van touwladders om met de pen de toonladders van je gemoed te uiten. En zo verging het mij toen ik een verzuchting las van een eerwaarde , broeder B.W. te K.a.Z.
Zomaar een inkijkje in de kerkelijke wereld van de muzikale zaken.Dat ging dus zo:
“Eerwaarde kanselredenaar,
Soms lijkt het ver weg. Soms ben ik in sferen die zelfs door mij niet onder woorden kunnen worden gebracht. Ergens las ik onlangs weer enkele door u geventileerde opvattingen over het nieuwe liedboek.
Bijna zou u als Zeeuws kunnen worden aangemerkt. Luctor et Emergo. Maar dan: Hij worstelt en drijft steeds weer in de ananlen van de krantenwereld.
Verzuchtingen uwerzijds over de platvloerse meleodieen en zwijmelende teksten. Zoiets stond mij voor mijn geestesoog. En ach arme broeder, ik meen dat U een “punt” scoorde. En toch meen ik ook dat er ergens iets niet geheel klopt.
Natuurlijk, door de gegen ben ik geïnfecteerd met de “aloude kerkmuziek”. Het boek der Psalmen. En lekker galmen. Opgegroeid in een degelijke bedding van het Veluwse zand werd me het genot ontzegd om op “heel en halve noten” door dit boekske der Psalmen te “huppelen”. Zelfs meende ik in al mijn wijsheid dat niet slechts een 12 tal gezangen konden worden gezongen, maar uit mijn hoofd, dat er 31 of zo “waren geaccepteerd”. Alleen: ze stonden veelal niet in ons psalmboek. Kennelijk een “gereformeerde”uitgave, zo u wilt: een verkeerde uitgave.
Het liedboek is gekomen. Een gezangenboekske is inmiddels vele malen gewijzigd. Opwekking en wat dies meer zij, al dan niet met Glorieklokken versierd, sieren de kansel en de kerkbanken.
Bij ons in Harmelen is het al niet anders.
In mijn tijd werd door sommigen al sterk boekhoudkundig aangegeven hoeveel gezangen er werden “losgelaten” in de kerk. Heel langzaam maar ZEKER wordt het liedboek steeds ietsje meer gehanteerd. Bijzondere diensten worden nog opgeleukt met de genoemde andere varianten op het kerkelijk muzikale erf. De vraag voor mij is hoe lang het nu gaat duren dat wij ook eens een mooi Gregoriaans gezang ten beste zullen horen.
Broeder W. was echter al verzuchtend in zijn automobiel in een behoorlijk diepe depressie geraakt van de nieuwste ontwikkelingen op muzikaal gebied. Een nieuw liedboek. Graag een beetje “normaal” zo hoorde ik hem verzuchten.
Wat heet “normaal?” Beste broeder B, dat is iets van een algemeen geaccepteerde gemene deler. En dan kun je op kerkelijk erf echt alles verwachten.
Nog niet zo lang geleden hebben we hier kennelijk een uitvoering gehad van een (Gereformeerde???) voorganger/zanger met hardrock.
Als echte angsthaas heb ik dit uiteraard gemeden “als de pest” .
Onze jeugdafdeling Devotion gebruikt ook allerlei moderne vormen van produceren van “herrie.” Modern getoonzette liederen, waarover mijn vader zaliger ongetwijfeld zou hebben gezegd met een Arminiaanse geaccentueerde inhoud (en dat is HEEEEEEL ERG) met een behoorlijk volume waarvan dit mens zegt: dank, hoef ik echt niet, behoren binnen onze kerkelijk zanggemeenschap inmiddels tot niet meer weg te denken fenomenen.
Toen ik jonger was, en dus nog niet tot mijn verstand gekomen, zou ik er niet over hebben gepeinsd deze zaken met de nodige kritische blikken en opmerkingen te hebben willen bekritiseren. Dit neeemt niet weg dat ik er wel een beetje “hoofdpijn van krijg”. De kerkelijke muzikale wereld is zo ontzettend muzikaal arm…
Wat zou ik zelf graag meer aandacht willen hebben voor de fantastische liturgische vormen met navenant de daarbij behorende handelingen.
Wat zou ik graag een hoog literair en muzikaal veredelde benadering willen hebben van de liturgie en muzikale omlijsting binnen de kerkelijke eredienst.
De reformatie heeft echter alle mooie vormen in een deel van de kerk echt buiten de kerk geplaatst.
Maar…vergis u niet. De, wat wij thans als “degelijk ouderwetse psalmen” betitelen werden oorspronkelijk toch ook op liedjes van de straat gedicht? En zelfs meen ik dat hier en daar in het door mij op zich wel gewaardeerde liedboek der kerken ook de nodige straatdeuntjes als muzikale omlijsting zijn opgepakt.
Daarbij komt dat veel liederen uit het Liedboek door ons volstrekt niet worden gezongen. Zoals overigens ook heel veel liederen uit het boek der Psalmen niet worden gezongen!!!!
Voorrecht heb ik gehad dat ik thuis pas mocht stoppen met het spelen op een orgel als ik alle, dat is alle 150, psalmen kon spelen inclusief de Enige gezangen”. En ook voor mijn gemoedsrust kan ik u melden dat in Doornspijk, alwaar ik de geestelijke eerste levenslessen inclusief de summierre kennis der muzikale benadering van erediensten heb ondergaan, iedereen die bij mijn vader in de klas heeft gezeten alle 150 psalmen, inderdaad op HELE noten, heeft leren zingen. En ik meen in alle bescheidenheid dat dit zelfs nu nog merkbaar is op en Veluwe…
Geef een reactie